Cadensformules zoals ze meestal worden gepresenteerd in de standaardliteratuur over (klassieke) harmonieleer, gaan vaak voorbij aan de oorsprong van slotformules die ligt in de muziek van de 16e en 17e eeuw.
In de onderstaande video van earlymusicsources.com wordt ingegaan op de contrapuntische oorsprong van cadensformules, in termen van stembewegingen naar een slottoon toe (Cantizans, Tenorizans, Bassizans). Ook wordt ingegaan op de metrisch-ritmische varianten die kunnen voorkomen. Zie ook Cadenstypen (IJzerman).
http://www.earlymusicsources.com/youtube/cadences
Overzichtsschema uit deze video:
Samenvattend: de meest karakteristieke stembewegingen zijn dus:
- cantizans: stijgende stap naar (1)
- tenorizans: dalende stap naar (1)
- bassizans: kwart- of kwintsprong naar (1)
Ligt de tenorizans in de laagste stem dan is er sprake van de “tenor cadence”. Ligt de cantizans in de laagste stem dan is er sprake van de “soprano cadence”.