Interpretatie en verklaring van een (schriftelijke) bron, m.n. de bijbel.
Een belangrijke naam die hieraan verbonden is uit de 19e eeuw: Friedrich Schleiermacher. Hij was theoloog & filosoof. Hij hield zich bezig met interpretatie en verklaring van teksten (“de” bijbel). De werkwijze van Schleiermacher begint met een globale lezing; daarna wordt er voortdurend gewisseld van perspectief. Daarbij wordt gewerkt met twee dimensies:
- geheel -deel (grammaticaal/linguïstisch)
- subjectief - objectief (psychologisch). De uitkomst hiervan leidt idealiter tot “Verstehen”, in de woorden van Gadamer “a real art of understanding instead of an aggregate of observations”. Het “heen en weer bewegen” wordt door Schleiermacher aangeduid als de hermeneutische cirkel.
Dilthey (1833-1911) vond dat de geesteswetenschappen zich moeten onderscheiden van de natuurwetenschappen. Natuurwetenschappen trachten te verklaren (erklären), de geesteswetenschappen streven (bovendien) naar begrijpen (verstehen).
In de 20e eeuw heeft de hermeneutiek ook invloed op de psychologie en sociologie: Edmund Husserl, Martin Heidegger, Jürgen Habermas, Paul Ricoeur
Muzikale hermeneutiek
In de 19e eeuw zien we de opkomst van toepassing bij muziek, nog niet expliciet onder de vlag van hermeneutiek maar wel de benadering en werkwijze van hermeneutiek weerspiegelend: E.T.A.Hoffmann, Friedrich Rochlitz, Hans Georg Nägeli, Franz Brendel, Sir George Grove, Wilhelm von Lenz, A.B. Marx.
Belangrijke namen ten aanzien van hermeneutiek en muziek in de 20e eeuw: Hermann Kretschmar, Arnold Schering, Carl Dahlhaus, Joseph Kerman, Leo Treitler, Edward T. Cone, Lawrence Kramer, Constantin Floros, Tibor Kneif, Hans Heinrich Eggebrecht, Leonard B. Meyer
Lawrence Kramer introduceert de term “hermeneutic window”, waarvan hij er drie noemt:
- textual inclusions
- citational inclusions
- structural tropes
Voor kunsten in het algemeen is Georg Gadamer (1900-2002) belangrijk.
https://doi-org.nlhhg.idm.oclc.org/10.1093/gmo/9781561592630.article.12871 (Hanze)
https://doi-org.access.authkb.kb.nl/10.1093/gmo/9781561592630.article.12871 (KB)