De oorsprong van de passacaglia lijkt te liggen in de vroege 17e eeuw in Spanje, bij de zogenaamde pasacalle, een korte improvisatie van vooral gitaristen. Net als bij de chaconne komende de eerste gedocumenteerde versies uit Italië. Werden toegepast als ritornellen in liederen. Vaak, net als bij de chaconne is het raamwerk een simpele akkoordopeenvolging.
Zie ook Chaconne (ciacona).
https://doi-org.nlhhg.idm.oclc.org/10.1093/gmo/9781561592630.article.21024 (Hanze)
https://doi-org.access.authkb.kb.nl/10.1093/gmo/9781561592630.article.21024 (KB)