https://en.wikipedia.org/wiki/Semiotic_theory_of_Charles_Sanders_Peirce (Deze notitie put voornamelijk uit Knowledge Representation, a Practionary van Bergman.)
Peirce sprak zelf van semiosis of semeiosis, met de belangrijke triade van
- object
- representation (sign)
- interpretation (interpretant) (Het presenteren van een theorie of systeem met groepjes van drie is heel oud, gaat terug op de scholastiek, Locke, Kant en Hegel.)
Ten aanzien van de logica hanteert Peurce ook een triarichische indeling:
- speculative grammar
- logical inference
- method of inquiry (methodeutic)
Belangrijk is zijn systeem van universal categories:
- Firstness (1ns): possibilities, monadic qualities (which cease to exist once they are expressed). Firstness as the universe of ideas or possibilities.
- Secondness (2ns): the particular, realized things, events or concepts in the world; can be an entity, event, instance, or individual. All particulars are in secondness.
- Thirdness (3ns): laws, habits, thoughts, regularities, continuities that may be generalized from particulars (in the form of classes, kinds or types). All generals are in thirdness. NB Changes in Firstness or Secondness are reasoned over in Thirdness, beginning the process anew.
In een (kort) overzicht:
Bergman heeft voorbeelden van de drie universal categories uit Peirces werk verzameld en in een overzicht opgenomen (Table 6.2) op blz. 118-120 van zijn boek: zie Universal categories Peirce (Bergman Table 6.2).
Hij beschrijft op blz. 123 en 124 de werkwijze die is gehanteerd bij KBPedia:
Start: Kies een (kennis)domein.
- Maak een lijst van de kenmerken van dingen uit het domein (category of characteristics): Firstness.
- Maak een geordende lijst van bestaande “dingen” uit het domein (events, entities). Dit is een “list of particulars”: Secondness.
- Alle items uit het gekozen domein hebben algemene kenmerken en gemeenschapelijke kenmerken/aspecten die ons helpen bij het indelen in betekenisvolle categorieën (Thirdness).
Gedurende dit proces kijken we naar bestaande indelingen en toetsen die (wat leidt tot overnemen of niet). Het voorleggen aan een community of users is in termen van Peirce belangrijk; daarmee kan de kwaliteit en acceptatie worden verbeterd en waarheid steeds dichter worden benaderd.
Dus: in het gebied van Secondness beschrijven we de specifieke objecten/elementen die kenmerkend zijn voor de categorie waaraan we werken. In het gebied van Thirdness is sprake van beschouwing van die categorie: we denken erover na, we analyseren haar, doen er ervaring mee op, we ontdekken patronen, wetten, gewoonten of nieuwe connecties en relaties.
Opmerking
In het semantische netwerk atv_pcc ben ik uitgegaan van de definities van Novak en Bod. De term concept van Novak komt overeen met de term patroon van Bod. In die zin kunnen concepten dus voorkomen in alle drie de universal categories.
Voorbeeld
Het concept symfonie staat voor alle mogelijke muziekwerken met die titel (Firstness). De Vijfde Symfonie van Gustav Mahler is een concreet voorbeeld van een bestaande symfonie (Secondness). Als we symfonieën in de geschiedenis nader observeren zijn daarin patronen, regelmatigheden, en misschien wel wetten in te ontdekken, zoals het werken met thema’s en motieven, het vormgeven van een (abstracte) narratieve plot, enz. (Thirdness).
Citaat van Bergman (blz. 122):
It took me a while to realize that Firstness, Secondness, and Thirdness are not a linear sequence, nor one in time. …
De relatie tussen de drie is dynamisch; men wordt soms geconfronteerd met verrassingen die tot dan toe stabiele en schijnbaar onveranderlijke noties in een nieuw daglicht kunnen plaatsen. In die zin is er altijd de mogelijkheid dat er nieuwe gezichtspunten ontstaan door de manier waarop concepten vanuit hun Firstness, Secondness en Thirdness op elkaar kunnen inwerken. 
.